Od 1 października 2025 r. w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny, który wprowadza istotne zmiany w gospodarce odpadami. Jego celem jest zwiększenie poziomu recyklingu, ograniczenie ilości odpadów trafiających na wysypiska oraz zapewnienie konsumentom możliwości odzyskania kaucji za puste opakowania.
Najważniejsze zmiany i doprecyzowania wynikające z nowelizacji obejmują:
- datę startu systemu – uruchomienie systemu nastąpi nie wcześniej niż 1 października 2025 r.;
- wyłączenie produktów mlecznych – system nie obejmie mleka, jogurtów i innych napojów mlecznych ze względów sanitarnych;
- zarządzanie nieodebraną kaucją – środki z kaucji, których konsumenci nie odzyskają, będą przeznaczone wyłącznie na finansowanie systemu, a nie na zysk producentów;
- obowiązek punktu w każdej gminie – operator systemu (podmiot reprezentujący) zapewni co najmniej jeden punkt zbiórki w każdej gminie:
- małe sklepy (<200 m²) – mogą, ale nie muszą zbierać plastikowych butelek i puszek, natomiast szklane butelki wielokrotnego użytku muszą przyjmować i zwracać za nie kaucję;
- duże sklepy (>200 m²) – obowiązkowo przyjmują wszystkie opakowania objęte systemem i zwracają kaucję;
- nowe oznaczenia opakowań – wprowadzone będą bardziej czytelne i ujednolicone oznaczenia z okresem przejściowym na implementację;
- potrójną opłatę produktową – producenci i importerzy, którzy nie przystąpią do systemu, zapłacą potrójną stawkę opłaty produktowej;
- wymagania wobec operatora – m.in. kryterium niekaralności członków zarządu oraz obowiązki sprawozdawcze i finansowe realizowane w systemie BDO.
Najważniejsze zasady działania systemu kaucyjnego
System kaucyjny w Polsce opiera się na kilku kluczowych zasadach, które mają zapewnić jego sprawne funkcjonowanie oraz wygodę konsumentów:
- Zwrot bez paragonu – każdy konsument będzie mógł oddać butelkę lub puszkę w dowolnym punkcie zbierającym, bez konieczności okazywania paragonu.
- Udział sklepów – w systemie wezmą udział zarówno duże, jak i małe sklepy; dla placówek poniżej 200 m² uczestnictwo jest dobrowolne.
- Podmiot reprezentujący – system będzie prowadzony przez organizację tworzoną przez producentów i importerów napojów, odpowiedzialną za jego organizację, logistykę i rozliczenia.
- Zezwolenie ministra klimatu – system zacznie działać dopiero po uzyskaniu zezwolenia ministra klimatu, a wniosek o jego wydanie musi być złożony co najmniej 6 miesięcy przed planowanym startem.
- Równe zasady dla producentów i importerów – wszyscy wprowadzający napoje będą mogli przystępować do już istniejących systemów kaucyjnych na równych warunkach.
